Մայրենի

Եղիչե Չարենց

ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Եղիշե Չարենցը (Եղիշե Սողոմոնյան) ծնվել է 1897թ. մարտի 13-ին, Կարսում: Երկար տարիներ Չարենցի ծննդյան վայրը գիտնականների և բանասերների վեճի առարկա էր, որովհետև նրա թղթերում պահպանվել էր պարսկական մի անձնագիր, որտեղ նշված էր, որ նա ծնվել է Պարսկաստանի Մակու քաղաքում: Բանն այն է, որ 1919թ. Չարենցը իր ընկերոջ` Գևորգ Աբովի հետ մեկնում է Կարս` նորաբաց հայկական դպրոցներում ուսուվչությամբ զբաղվելու: Բայց քանի որ Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն զինապարտներին չէր թույլատրվում ուսուցչությամբ զբաղվել, նրանք, օգտագործելով Չարենցի հոր` Աբգար աղայի կապերը, ձեռք են բերում պարսկական անձնագրեր:

Իրականում, Չարենցի ծնողները Պարսկաստանի Մակու քաղաքից էին և, համաձայն բանաստեղծի ավագ եղբոր` Սերոբի վկայության, Սողոմոնյանների ընտանիքը 1883թ. տեղափոխվում է Էրզրում, այնուհետև` Կարս: Չարենցի հայրը` Աբգար աղան և մայրը` Թեկղի (Թելլի) Միրզոյանը ունեին չորս որդի և երեք դուստր: Կարսում նրանց ընտանիքն ապրում է տարբեր թաղամասերում` «Բերդի տակ», Ալեքսանդրովսկայա փողոցում, Երկաթե կամուրջի մոտ, Սուկափի թաղում և այլուր: Աբգար աղան առևտրական էր. Կարսում ուներ բավականին մեծ խանութ և զբաղվում էր գորգերի առևտրով: Նա խիստ, աստվածավախ և օրինապահ մարդ էր: Եղել էր Երուսաղեմում, որի համար նրան կոչում էին նաև «հաջի»:

Չարենցի եղբայր Սերոբը հոր հետ առևտրով էր զբաղվում և ապրում է մինչև ծերություն, իսկ Գեղամը` 1937թ. ստալինյան բռնությունների զոհերից է: Քույրերից Աննան բնակվում էր Երևանում, իսկ Աշխենը, ով փոքր տարիքում ծաղիկ հիվանդությունից կորցրել էր տեսողությունը, եղբոր` Գեղամի հետ բնակվում էր Լենինգրադում: Չարենցի մյուս քույրը` Մարիամը իր ընտանիքի հետ զոհվում է Մեծ եղեռնի տարիներին:

Աբյուրը Armenian house-ից

Մայրիկս սկսեմ նրանից որ ես ու դու չենք սիրում այս տոնը։ Բայց դե միևնույն է պիտի շնորհվորեմ քեզ։

ԵՍ ՔԵԶ ՍԻՐՈՒՄ ԵՄ, արդեն մեկ ու կես ամիս է ինչ չեմ տեսել քեզ, դու հիմա Իտալիաներում ես գտնվում և շուտով կգաս։ Քեզ ցանկանում եմ առանց դառդերի ապրես հանգիստ ուրախ կյանքդ վայելես այստեղ այնտեղ։ Էլ ավելորդ բան երևի չգրեմ չնայաց մայրենիի տնայինը հանձնարարված 10 նախադասություն գրել ։)))) Պաչում եմ։

ՔՈ դուստրը 

Գզուզետ

Արաջադրանք 
չիբուխ- հայկական գյուղերում տարածված ծխամուրճի տեսակ 
ղաչաղ-քաղակական փախստական 
դրկից-դրացի, հարեւան
Առաջադրանք 2
Գյուղն ունի թարմ բնություն զառի թափ լանջեր ծաղկադաշտեր չիբուղ ծխող ծերունիներ, հայ տուն պահող հարսիկներ ցանող եւ հնձող գյուղացիներ, ունի բոստան (բանջարանոցներ), խրճիտներ եւ այլն:

Պատմվածքը գրականության պատմողական ժանրերից մեկը, սյուժե ունեցող փոքր ծավալի արձակ ստեղծագործություն է։ Պատմվածքի մեջ նկարագրվում է կյանքի մի դեպք, դրվագ՝ կապված մեկ կամ մի քանի հերոսների հետ։ Պատմվածքի հիմքում հիմնականում ընկած է կենսական որևէ փաստ, իրական դեպք։ Պատմվածքի մեջ սովորաբար պատկերվում է միայն մի քանի դրվագ հերոսի կյանքից։ 

Պատմվածքն իր արմատներով կապվում է բանահյուսության հետ, որտեղից գալիս է նրա հիմնական առանձնահատկությունը՝ պատմելու, վիպելու գիծը։ Հետագա զարգացման ընթացքում պատմվածքը թե՛ բովանդակության և թե՛ ձևի տեսակետից ենթարկվել է էական փոփոխությունների։

Վեպի համեմատությամբ պատմվածքն ընդգրրկում է կյանքի ավելի նեղ շրջանակ, այստեղ քանակով ավելի քիչ են կերպարները, սահմանափակ՝ դեպքերն ու գործողությունները։ Սակայն բարձրարժեք պատմվածքներում նույնպես արտացոլվում են կյանքի էական կողմերը, կատարվում խոր ընդհանրացումներ, կերտվում գեղարվեստական լիարժեք կերպարներ (օրինակ՝ Նար-Դոսի «Մեր թաղը», Հովհ. Թումանյանի «Գիքորը», Ավ. Իսահակյանի «Գարիբալդիականը», «Համբերանքի չիբուխը», Ա. Բակունցի «Ալպիական մանուշակը», «Նամակ ռուսաց թագավորին»)։

Պատմվածքի օրինակ է Ակսել Բակունցի «Սպիտակ ձին»։ Այդ պատմվածքը հայ գյուղացու ծանր կյանքի նկարագիրն է՝ առանց դեպքերի լայն ծավալման, դեպքերը զարգանում են մի գծով՝ կապված ձիահավաքի հետ, կերպարներն էլ ընդամենը մի քանիսն են։

Իր ժանրային առանձնահատկություններով պատմվածքն ընդհանուր շատ գծեր ունի նորավեպի հետ (նովել), բայց և որոշ կողմերով տարբերվում է նրանից։ Ի տարբերություն նորավեպի, պատմվածքի սյուժեն հակում չունի դեպի արտասովորը, դեպքերն այնտեղ զարգանում են ավելի սովորական հանդարտ ընթացքով։ Նովելում գործողություններն ավելի սրընթաց են, իսկ վերջավորությունը՝ անսպասելի։ Պատմվածքում հեղինակը երբեմն շեղումներ է կատարում, պատկերում բնության տեսարաններ, հոգեվիճակներ, այնինչ նորավեպում գործողությունները զարգանում են անշեղորեն, առանց նման միջարկումների։ Պատմվածքում հանգույցը լուծվում է ոչ թե նորավեպի նման անսպասելի ու հանկարծակի, այլ ավելի սովորական ձևով։

Տնային աշխատանք ԱՎԵԼՈՐԴԸ

1. Այս բառերը <<Ավելորդը>> պատմվածքից են, բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր և սովորի՛ր:

Ապաշխարել-մեղքերը քաղել

գերդաստան-, մի քանի սերունդ ընգրկող մեծ ընտանիք

զելվել-

Հաղորդություն-Քրիստոսի արյունն ու մարմինը, անոնց հաղորդվելը

ճգնւավոր-

պատարագ-Սեղանի վրա մատուցողզոհ Քրիստոսի զոհի  նվեր

սապատ-Անասունի կուզ

սմքել-

տիրացու-քահանահացու

ցնորք-Հոգնած ուղեղ, երազանք

2. Վերլուծի՛ր Սրբունի կերպարը: Նյութդ բլոգումդ դի՛ր, հղումն ինձ ուղարկի՛ր

Սրբուն մի հանգիստ կին էր, պատմության մեջ նա հուսահատված տպավորություն էր թողնում, քանի, որ մերժեց գալ նրանց հետ: Նա հիվանդ էր եւ իսկապես վախենում էր մահանալուց: 

3.Պատմվածքը 4 մասի բաժանի՛ր ու վերնագրի՛ր այդ մասերը:

1.Հաճի աղան 
2. Խառնված գերդաստանը 
3. Հսւսահատված Սրբուն
4. Հաճի աղայի վերջը

Աշնանային հոդված

Աշուն... ինչպես միշտ դպրոցական առաջին ամիսները, բայց աշուն...բնությունը երեք գույնով

կանաչ, դեղին եւ կարմիր: Այդ գույները կրում են ծաղիկները, բույսերը ծառերը թփերը: Թարմ եղանակ, թարմացնող անձրեւներ, իսկ Արեւը ոչ շատ ուժեղ, ամպամած օրեր... պարզապես ԱՇՈՒՆ:

Կոմիտաս բանաստեղծություն  

Հաճի Աղայի դրական եւ բացասական կողմերը 

Հաճի Աղան իմ կարծիքով ինքնասեր է կոպիտ եւ միքիչ դաժան, օրինակ' երբ նա տուն էր մտնում, բոլորը սկսում էին նրան օգնել, սուրճ բերել, բայց նա շնորհակալ լինելու փոխարեն, որպեսզի  նեղություն չտար,  դրանից ավելի էր առիթավորվում: Մի հատված կա, որտեղ թուրքերը պետք է հարձակվեին նրանց վրա: Այստեղ նա ավելի շատ կարևորում է իր գանձերը և դրանք քրոջից բարձ է գնահատում, բայց մի պահ մտածում է, թե ինչպես իր գերդաստանը տանի, որպեսզի փրկի: Դաժանաբար թողնելով քրոջը` նա հասկացավ իր սխալը եւ քրոջ պատճառով խելագարի տպարովություն էր թողնում: Վերջում, չգտնելով քրոջը, մահացավ: 

Պտմեմ իմ մորական կողմակի գերդաստանը 

Սեմ, որ մայրական կողմի գերդաստանի բոլոր անդամները համարյա աղջիկներ էն իսկմի քանիսը տղա: Սկսենք  մայրիկիս տատիկից, տատիկի անունը Փիրուզա էր շատ քնքուշ եւ սիրված, Փիրուզան ունեցավ 5 աղջիկ Ալիսան Արաքսը Ադրինեն Արփիկը